Książki, które warto przeczytać

Antykruchość – Nassim Taleb

Wiele osób się nie zgodzi z tezami tej książki. Wiele osób przeczyta i zapomni. Zawarte w niej tezy są co najmniej kontrowersyjne. Ale i tak uważam, że każdy powinien przeczytać tę książkę.
Zdaję sobie również sprawę, że może być (i będzie) niewłaściwie interpretowana. Słuchając jej, nie mogłem się oprzeć porównaniu Taleba (autora książki) z Nietzsche, który, podobnie, miał bardzo wnikliwe spojrzenie. To jest tak, jakby ktoś jednym zdaniem obejmował całość. Szalenie trudna sztuka, również dlatego, że trudno to zrozumieć. Dodatkowo, duże niezrozumienie idei płynących ze słów obu panów i pewien specyficzny sposób bycia i komunikacji, który może drażnić.

No dobrze, ale co tam jest takiego?

Rozwijana koncepcja antykruchości sugeruje, że są rzeczy kruche, wytrzymałe i antykruche. Filiżanka jest krucha, kamień będzie wytrzymały, ale antykruche będzie coś co pod presją (oczywiście do pewnego stopnia) będzie działać, a nawet się ulepszać.
Ciało człowieka jest antykruche w takim kontekście, że potrafi się samo regenerować, walczyć z chorobami. Codziennie też walczy z grawitacją, siłą, która ciągnie nas w dół i wzmacnia jednocześnie nasze mięśnie.
Ale autor mówi również o innych rzeczach. Np. koncepcja jatrogenii przypadła mi bardzo do gustu. Jest to działanie (przykłady głównie płyną z medycyny, ale można to odnieść bardzo szeroko), ingerencja w system, które nie są potrzebne, bo system (organizm) sam sobie powinien poradzić. Przez co osłabiamy go. Mogą to być niepotrzebnie brane antybiotyki, wycinanie migdałków czy polityka prewencyjna rządu.
Podkreślę to jeszcze raz: jest duża szansa, że się nie zgodzisz z tezą tej książki, ale warto ją poznać.

Pełny polski tytuł i link do książki: The End of Average: How We Succeed in a World That Values Sameness

Pełny angielski tytuł i link do książki: The End of Average: How We Succeed in a World That Values Sameness

Esencjalista – Greg Mckeown

Być może, żeby docenić tę pozycję trzeba mieć nieco fundamentów. A to dlatego, że autor często ślizga się obok niektórych pojęć. Nawiązuje np. do budowania nawyków i książki (Siła nawyku). Jednak kluczowe jest to, że robi to dokładnie w sposób, którego uczy – trafia w sedno. 

Wciągnąłem ją w dwa wieczory. I miałem wrażenie, że nie ma tam niepotrzebnych zdań i akapitów. Wszystko jasno zmierzało do pokazania, że:

Mniej, ale lepiej.

A co to oznacza? Chociażby to, że nie mamy czasu zrobić wszystkiego. Trzeba to przyjąć i wybierać rzeczy, które są dla nas istotne. Jak np. jeśli nie jesteś pewny na 90%, to odpowiedź brzmi „nie”.

Jest to na pewno pozycja, która zwiększa świadomość i pokazuje w jaki sposób i dlaczego warto bardzo uważnie wybierać to co się robi w życiu.

Pełny tytuł książki: Esencjalista. Mniej, ale lepiej

The Checklist Manifesto – Atul Gawande

Zrobić sobie listę to nic trudnego. Prawda? Nie!

Pokazują to liczne przykłady, gdzie rutynowe działania , które wydawałoby się, że znamy i potrafimy robić idą nie tak jak powinny.

Autor wskazuje, że kluczowa jest komunikacja i dobra checklista.

A dobra checklista to taka, która jest prosta (nie zawiera zbyt wiele elementów) i czytelna, która ułatwia komunikowanie się wszystkich i dzięki temu zapobiega problemom.

Jeśli znasz siłę „Switch”, to znajdziesz ciekawe podobieństwo między historią z Wietnamu, a przykładem mydła w Pakistanie. 

To jest problem ze wszystkimi checklistami w ogóle procesami. Nawet jak działają to ludzie wolą nowe narzędzie nową technologię, bo to daje bardziej namacalne (w cudzysłowie) wyniki.

Gawande wskazuje, że wymuszenie odzywania się przez członków zespołu potrafi uratować życie. I pokazuje ciekawe przykłady czy to ze stołu operacyjnego czy to kokpitu samolotu pasażerskiego

Taka checklista, w której jest miejsce na pauzę i na dyskusję, a także na zapoznanie się z sytuacją daje większą moc sprawcza (także osobie, która może mieć „słabszą” pozycję w grupie).

Pełny tytuł książki: The Checklist Manifesto. How To Get Thing Right

The End of Average – Todd Rose

Czy możesz sobie wyobrazić, że kiedyś fotele w myśliwcach wojskowych były standardowe? Nieważne, czy masz 170 czy 190 cm wzrostu. Przez długi czas nie było wiadomo dlaczego było tyle wypadków, aż okazało się, że średnia miara, którą używano od dawna – od dawna się już nie sprawdza.

W tej pozycji poznasz powody, dla których wyciąganie średniej nie jest skuteczne, a często nawet krzywdzące. Łatwo to przenieść na biznes.

W proponowanym  jaggedness principle („zasada poszarpania” – w dosłownym tłumaczeniu) wskazuje coś, co od dawna mocno we mnie rezonuje – kontekst. Tak wiele zależy od kontekstu. Plus wystarczy dodać kolejny wymiar i nasza średnia robi się coraz bardziej skomplikowana i często nie daje już tak jednoznacznych wyników (choćbyśmy bardzo tego chcieli).

Pełny tytuł i link do książki: The End of Average: How We Succeed in a World That Values Sameness

Wywieranie wpływu na ludzi – Robert Cialdini

Te przykłady słyszał już każdy, nawet ten, kto nie czytał tej książki. 

• przyniesienie coli, a później proszenie o kupienie kuponu na loterię
• chęć skopiowania kilku stron w kopiarce i jako wyjaśnienie podanie „bo muszę skserować”
• przyklejenie naklejki do okna odnośnie kampanii społecznej, a potem (żeby być konsekwentnym) zrobienie jeszcze dalszego kroku

To tylko kilka z klasycznych przykładów kim jesteśmy, co robimy, a także dlaczego postępujemy tak, a nie inaczej.

Reguła wzajemności, społeczny dowód słuszności, reguła lubienia i sympatii, reguła autorytetu, reguła niedostępności oraz reguła zaangażowania i konsekwencji, to są reguły, które musi poznać każdy znas.

Cialdini robi to w błyskotliwy sposób. Czyta się więc doskonale. I warto wracać do tej klasycznej pozycji.

Pełny tytuł i link do książki: Influence: The Psychology of Persuasion

Upside of stress – Kelly McGonigal

Być może widziałeś tego Ted’a -> https://www.ted.com/talks/kelly_mcgonigal_how_to_make_stress_your_friend?language=pl
Jeśli nie, to na pewno warto od tego zacząć. Książkę też warto przeczytać (nie jest tak, jak w przypadku „Zacznij od dlaczego” – że wystarczy obejrzeć 18 minutowego Ted’a, a książki już nie).
McGonigal wskazuje dużo szerszy kontekst stresu. Wywraca jego pojmowanie do góry nogami i pokazuje: w jaki sposób go wykorzystać, dlaczego i w jaki sposób jest dla nas dobry i co może dać prosta zmiana podejścia do stresu.
Jakbym miał podsumować w jednym zdaniu, to: autorka wskazuje, że już zmiana podejścia do stresu i uznanie go za coś dobrego może mieć ogromny wpływ na nasze życie.

Factfulness – Hans Rosling

Mimo wszystko nasz świat w pewnych obszarach ma się coraz lepiej. Gdy weźmiemy pod uwagę np. bardzo pozytywną statystykę, że już 90% populacji na świecie ma dostęp do szczepionek. Że poziom ubóstwa spada. Wprawdzie nadal dotyczy około miliarda ludzi na świecie, ale jeszcze nigdy nie mieliśmy tak dobrych statystyk.

Autor wskazuje, że musimy patrzeć na rzeczywistość bardzo uważnie. Podaje fajny przykład, że noworodek, który jest obecnie w inkubatorze, jego stan jest zły, ale się poprawia – wcale nie oznacza to, że jest dobrze, ale na pewno jest lepiej. A to ważne rozróżnienie. 

Jest to podróż, którą każdy powinien odbyć. Patrząc na świat przez pryzmat bardziej aktualnych danych i walcząc z przyzwyczajeniami i ograniczeniami jakie posiadamy w widzeniu rzeczywistości.

Jeśli przeczytasz, to na pewno docenisz doskonały przykład z chęcią dania komuś w twarz. To pokazuje, że świat jest nieco bardziej skomplikowany i trudno jest znaleźć proste i jednoznaczne odpowiedzi – mimo że czasem by się chciało.

Pełny tytuł i link do książki: Factfulness: Ten Reasons We’re Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think

Siła Nawyku – Charles Duhigg

Autor jest dziennikarzem. Więc z dużą gracją prezentuje temat, pokazując wyniki badań w sposób strawny i miły do czytania. I nie piszę tego absolutnie jako zarzut. Ponieważ przedstawia w swojej książce właśnie to, co znajduje się w tytule, czyli ogromną siłę nawyków, które budujemy, często nieświadomie.
Pokazuje ciekawe przykłady osób, które nie pamiętając niczego, podążają utartymi przez siebie ścieżkami nawyków.
Pokazuje również, w jaki sposób można budować nowy nawyk i z czym jest to związane. Nareszcie będziemy mogli odczarować takie stwierdzenia jak „zdolny, ale leniwy” – coś co słyszałem wielokrotnie będąc dzieckiem.
No i oczywiście pojawia się właśnie tutaj wspaniała anegdota (nieco przerażająca, ale pokazująca również wiele) o tym, ile informacji o sobie zostawiamy w świeci cyfrowym i jak to na nas wpływa.
Chodzi o historię amerykańskiej sieci Target, w której to pewien zdolny analityk stworzył algorytm, który z dużą dokładnością typował kobiety w ciąży – tylko po tym, w jaki sposób poruszają się po stronie.

Pełny angielski tytuł i link do książki: The Power of Habit: Why We Do What We Do in Life and Business

Pełny polski tytuł i link do książki: Siła nawyku: Dlaczego robimy to, co robimy i jak można to zmienić w życiu i biznesie 

Atomic Habits – James Clear

Czytałem „Siłę nawyku”, to chyba tego nie muszę już czytać. Tak myślałem przez długi czas, ale jako że polecił mi tę pozycję znajomy, którego opinię sobie cenię, to sprawdziłem.

Warto było.

Ta pozycja jest o wiele bardziej „praktyczna”, jeśli mogę tak to ująć. Opiera się na bardzo systematycznym opisaniu i rozbiciu nawyków na czynniki pierwsze. Autor oferuje również mnóstwo dodatkowych materiałów, które mają pomagać na każdym z etapów.

To jest główna różnica między Duhigg’iem, który opowiada wiele ciekawych anegdot i historii (i jest w tym bardzo dobry). Clear natomiast pisze jedynie o budowaniu nawyków i na tym, co dookoła.

Chociażby o tym, że jak o sobie myślimy, tak budujemy nawyki. Jednym z prostych zabiegów jest zadanie sobie pytania przed zrobieniem czegoś „złego”:

Czy ktoś, kto dba o zdrowie zjadłby tę czekoladę? Oczywiście nie twierdzę (i autor również), że to panaceum, ale jest to jeden z ciekawszych tricków (lekarze go nienawidzą).

Pełny angielski tytuł książki: Atomic Habits. An Easy & Proven Way to Build Good Habits & Break Bad Ones 

Pułapki myślenia – Daniel Kahneman

Czytałem tę pozycję już bardzo dawno temu. Pamiętam tylko jakie wrażenie na mnie wywarła. Pamiętam również trzy:

• Powrót do średniej – pokazany na różnych przykładach, ale izraelscy piloci jakoś najbardziej mi utkwiły. Polegało to na tym, że szkolący byli przekonani, że po negatywnym feedbacku dla pilotów, ci się poprawiali, a prawda była nieco inna
• Dwa systemy – kwintesencja całej książki, mamy dwa systemy, działa albo jeden albo drugi, oba są ważne i trzeba sobie zdawać sprawę jak i kiedy działają
• Intuicja – jedno z ważniejszych dla mnie odkryć. Czym jest intuicja, jak działa. Kahneman badał brokerów na Wall Street i sugerował, że ich intuicje są nietrafne – jakby wybrać losowo – wyszło by na to samo. Potem jednak skonfrontował swoje poglądy z kimś, kto do tematu podszedł inaczej i tu dopiero wyszły ciekawe rzeczy.

Na pewno było tam dużo więcej rzeczy, ale to było tak dawno, że może należałoby odświeżyć tę pozycję? 

Pełny tytuł i link do książki: Thinking, Fast and Slow